Türkiye’de hasarlý araç ticareti aylýk 300 ila 500 araç arasýnda deðiþen ticari hacime sahip ciddi bir sektör. Hasarlý araç alým satýmýyla profesyonelce uðraþan þirketler olduðu gibi, yüksek kar oranlarý sebebiyle bireysel olarak hasarlý araç alým satýmýyla ilgilenenler olduðu da biliniyor.

Kýsaca mevzuata deðinecek olursak;

Bir araç kaza sonucunda parça ve onarým maliyeti olarak kaza tarihindeki deðerinin %40 ila %70’i oranlarýna ulaþýyor veya geçiyorsa, onarýlmasýnýn ekonomik olmayacaðý gerekçesiyle pert olarak da adlandýrýlan tam hasarlý kapsamýna alýnýyor. Poliçe sahibine aracýn deðeri kadar ödeme yapýldýktan sonra þirketlerin mülkiyetine geçen araçlar, zararýn azaltýlmasý amacýyla sigorta þirketlerinin internet sitelerinden veya aracý kurumlar üzerinden açýk arttýrma yöntemiyle satýþa çýkartýlýyor.

Avrupa ülkelerinde hurda belgesiyle trafikten çekilen bu araçlar ülkemizde ise açýk arttýrmayla satýldýktan sonra genellikle sýfýr parçalar yerine diðer hasarlý araçlardan toplanan çýkma parçalarla onarýlýyor ve tekrar trafiðe dönüyor.

Hasarlý araç ticareti aylýk 300 ile 500 araç arasýnda hacime sahip ciddi bir sektöre dönüþmüþ durumda. Profesyonel olarak bu iþi yapan þirketler olduðu gibi yüksek kar oranlarý sebebiyle bireysel olarak hasarlý araç iþiyle uðraþan kiþilerinde var olduðu biliniyor. Ancak kanunlarýmýzdaki bazý boþluklar sebebiyle bu iþle uðraþan kiþiler, kurumlar ve onarýlan araçlarý satýn alan tüketiciler bir takým maðduriyetler ile karþýlaþabiliyor.

Sigorta þirketlerinin üst kuruluþu konumundaki Türkiye Sigorta ve Reasürans Þirketleri Birliði bünyesinde hasarlý araçlar için bir bilgi havuzu oluþturulmuþ durumda. Havuz sadece sigorta þirketlerine yönelik hizmet veriyor. Pert olan araçlarýn þasi ve motor numaralarý bu havuza kaydediliyor ve sigorta þirketleri yeni bir poliçe kesmeden önce araçlarý bu havuzdan sorgulayarak daha önce tam hasarlý kapsamýna sokulup sokulmadýðýný kontrol edebiliyor.

Sigorta þirketleri pert olduktan sonra tekrar trafiðe çýkarýlan araçlarý riskli olduklarý gerekçesiyle tekrar sigortalamayý kabul etmiyor. Bir çoðu yüksek model ve ekonomik deðere sahip olan bu araçlar kimi zaman yüzeysel hasarlar sebebiyle tam hasarlý kapsamýna alýnmýþ olsalar dahi yeniden kaskolanamýyor ve hasarlý araç ticaretiyle uðraþanlar ayýplý mal sattýklarý gerekçesiyle bu araçlarý geri almak zorunda kalýyorlar.

Yeniden kasko yapýlamadýðýndan piyasa deðerlerini yitiren bu araçlarýn alýnýp satýlmalarýnda herhangi bir hukuki engel bulunmadýðýndan, mevcut uygulama araçlar onarýldýktan sonra bilmeden satýn alan kiþileri de maðdur durumuna sokabiliyor ve kötü niyetli satýcýlar açýsýndan sahtekarlýða zemin hazýrlamýþ oluyor.

Ülkemizde hurda belgesi ile satýlan araçlarýn tekrar trafiðe çýkmalarý mümkün deðil. Ancak trafikten çekme belgeli araçlar onarýldýktan sonra yeni ruhsatlarýyla tekrar trafiðe çýkabiliyorlar. Türkiye Sigorta ve Reasürans Þirketleri Birliði, pert araçlar ile ilgili uygulamanýn Kara Taþýtlarý Kasko Sigortasý Kanunu çerçevesinde yapýldýðýný ifade ediyor.

Riskli olduklarý gerekçesiyle tekrar kasko poliçesi kesilmeyen araçlar ayný þekilde trafik içinde büyük risk oluþturuyor. Yasal görünen alým satýmlarda mevcut duruma engel olacak hiç bir uygulama bulunmamasý ise manidar.

Madem ki bu araçlar riskli ve tekrar trafiðe dönmeleri istenmiyor, o halde belirli bir yüzdeden fazla hasar almýþ olanlarý hurda belgesiyle satýlabilir ve bu vesileyle sadece yedek parça olarak kullanýlabilecekleri de tescillenmiþ olur. Öte yandan tekrar trafiðe dönmesinde sakýnca olmadýðý teknik raporlarla belirlenen ve daha düþük seviyelerde hasarlar sebebiyle pert ilan edilen araçlara da tekrar kaskolanabilme yolu açýlarak ekonomik deðerlerinin korunmasý saðlanabilir. Böylece profesyonel olarak hasarlý araç alým satýmýyla ilgilenen þirketler ile bu iþi bireysel olarak yapan kiþilerin maðduriyetleri de giderilmiþ olur ve ayný zamanda kötü niyetli kiþilerin sebep olacaðý sahtekarlýk vakalarýnýn da önüne geçilir.

Not: Asistan Oto’dan Þansal Korkmaz’a Teþekkürler.